Restauratie en conservering van schilderijen

Boeijink, Boekel, Van der Knaap - schilderijenrestauratie te Haarlem

Preventieve conservering (licht, vocht, temperatuur, stof, schimmels enz.)

Conserverings management en behoud van collecties

Restauratie atelier bedrijfsgegevens: adres, route, KvK nr.


	Voorbeeld eenvoudig behandelingsvoorstel Voorbeeld behandelingsvoorstel met keuzemogelijkheden Voorbeelden ouderdoms verschijnselen Voorbeeld restauratie van een scheur Uitleg verflaag problemen Schilderijen schoonmaken Bedoeken en verdoeken SNEL INFORMATIE

Restauratie en conservering

Bij restauratie en conservering gaan wij in eerste instantie van het schilderij uit: wat is er met het object aan de hand en wat kan er aan gedaan worden zonder de intrinsieke waarde van het schilderij aan te tasten. Natuurlijk houden we ook rekening met de wensen en financiële mogelijkheden van de opdrachtgever; dit alles in overeenstemming met de oplossingen die wij kunnen bieden.
Wij hebben ervaring met het werken voor particulieren, musea en andere instellingen. De objecten die wij behandelen zijn schilderijen (doek, paneel, metaal, glas enz.), gepolychromeerde objecten, geschilderde behangsels, plafondschilderingen en schilderingen op vaandels.


olieverf op linnen		olieverf op paneel		tempera op linnen


olieverf op linnen		olieverf op katoen		olieverf op marouflage


olieverf op papier op paneel		olieverf op bedoeking		olieverf op paneel


schilderij op koper		schildering op vaandel		scheepskist


acrylverf op vinyl		beschilderde wijzerplaat op staal en lood		gouache op karton


beschilderde waaier		polychromie		tien gebodenbord


schildering op glas		wandbespanning		Bali verteldoek

Het restauratietraject in het kort:

Na het bekijken van het kunstwerk of de kunstwerken, op het atelier of op locatie, bespreken we samen met u wat het beste is om te doen. Dit kunnen meerdere opties zijn:

Een behandeling is niet echt noodzakelijk, geen kosten.
Een kleine ingreep is voldoende, de kosten die daaraan verbonden zijn worden
direct afgesproken. Een oppervlaktevuil of een nicotine/rookaanslag afname vallen hier vaak onder.
Er wordt een schriftelijke offerte gemaakt. De offerte bestaat uit een conditie beschrijving van het object, een behandelingsvoorstel en een begroting. In deze offerte wordt een onderscheid gemaakt tussen:
1. conservering (noodzakelijke ingrepen om achteruitgang te voorkomen).
2. conservering en presentabel maken (noodzakelijke ingrepen & eenvoudig ontstoren van de meest storende elementen).
3. restauratie, d.w.z. alle handelingen verrichten om het object in een van te voren gedefinieerde toestand te brengen.
Bij elk van deze drie mogelijkheden worden de te verwachten kosten vermeld.

Behandelingsvoorstellen kunnen enkelvoudig (voorbeeld) en met keuzemogelijkheden (voorbeeld) zijn. Dit heeft te maken met de complexiteit van de behandeling. Een uitgebreide behandelingsvoorstel bestaat uit meerdere voorstellen van een eenvoudige(allernoodzakelijkste) tot en met een volledige behandeling.
Na ontvangst van de ondertekende opdrachtbevestiging kan met de behandeling worden begonnen.
Van elke behandeling wordt een verslag gemaakt. Dit verslag wordt samen met de werkfoto's digitaal aangeleverd.
Als een opdracht wordt gegeven zijn aan de schriftelijke offerte geen kosten verbonden.

Indien geen opdracht volgt worden de kosten voor de offerte in rekening gebracht. Deze kosten worden van tevoren afgesproken.
Op alle rekeningen is 21% BTW inbegrepen.
Wanneer u een kunstwerk bij ons achterlaat ontvangt U van ons een ondertekend ontvangst/afgifte bewijs.
U dient zelf het kunstwerk te verzekeren voor vervoer en verblijf in ons atelier.


1. eenvoudige behandeling		2. gecompliceerde behandeling

De eenvoudige behandeling (foto 1) is een oppervlaktevuil verwijdering. De behandelingsduur is enkele uren.
De gecompliceerde behandeling (foto 2) toont een detail van een schilderij in het stadium na het verwijderen van een vergeelde vernis en de verdonkerde retouches, en voor het vullen en retoucheren van de lacunes en het aanbrengen van een vernislaag. De behandelingsduur is vele weken.

Het noodzakelijke eerst:

Aan een schilderij kan van alles mankeren, van eenvoudige beschadigingen tot ernstige aantastingen. Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen wat onbedoeld aan een schilderij ontstaan of veranderd is, en de keuzes van de kunstenaar.
Wij als restauratoren vinden (en u vast ook) dat het belang van het behoud van een kunstwerk voorop staat, daarom geven wij prioriteit aan het remmen van directe achteruitgang en de bescherming voor toekomstig verval, de conservering.
Waarom zou je een beschadiging aan de verflaag retoucheren als het paneel ondertussen door houtworm wordt vernietigd ? Dit is een extreem voorbeeld dat wel degelijk op de praktijk zou kunnen berusten als wij niet de voorkeur aan conservering zouden geven.
Uitleg over problemen met vernis-, verf- en gronderingslagen


Opstaande verf		Verfschilfering door vocht- aantasting


Gescheurd linnen		Houtwormvraat

De praktijk:

Aan de hand van een aantal voorbeelden zullen wij u laten zien wat er zoal met schilderijen kan gebeuren, en wat wij daar wel en niet aan doen.

Allereerst zijn er de normale verouderingsprocessen, zoals onder andere ouderdoms craquelé en het transparant worden van verflagen. Of veranderingen van de verfstructuur door de toegepaste materialen of technieken van een kunstenaar, zoals onder andere rimpeling van de verf. Dit zijn verschijnselen die geaccepteerd dienen te worden als de kenmerken van een ouder kunstwerk. Naar pagina met voorbeelden

Een van de meest voorkomende behandelingen is een oppervlaktevuilverwijdering en/of vernis afname. Het schilderij heeft zijn helderheid verloren en toont geler dan het oorspronkelijk was. Het vernis is vergeeld, er zit een aanslag van vuil of nicotine op het vernis, of het is een combinatie van beiden.
Het verwijderen van het oppervlaktevuil is eenvoudiger en minder ingrijpend dan het verwijderen van een vernis, de kosten zullen verschillen.


Vernisverwijdering d.m.v. oplosmiddelen		Mechanische vernisverwijdering


Nicotine-aanslag verwijdering		Oppervlaktevuilverwijdering

Mechanische beschadigingen komen ook vaak voor, van een enkel krasje in de vernislaag tot zware beschadigingen zoals de scheur in het doek met de molens (boven). Deze beschadiging valt onder conservering, hoe langer men wacht met het laten behandelen des te meer zal het doek deformeren en hoe moeilijker het wordt dit te behandelen. Een kras in de verflaag of de vernislaag behandelen is geen conservering maar een esthetische behandeling.
Naar pagina met voorbeelden van de restauratie van een scheur


Kras op hoofd linksboven		Lijstrandbeschadigingen


Stootmoet		Spijker door paneel

Oude restauraties of slecht uitgevoerde restauraties geven soms redenen voor conservering. Een verouderde techniek of een slecht uitgevoerde restauratie kunnen het origineel aantasten. In die gevallen dient een conserverende behandeling te worden uitgevoerd.
Oude retouches kunnen om diverse redenen verkleuren. Soms is er slecht geretoucheerd, zijn de kleur en structuur matig geïntegreerd en is er zelfs verf over de originele verf aangebracht.
Oude plakkers die aan de achterzijde zijn aangebracht om gaten en scheuren te bedekken deformeren op den duur het originele doek; er ontstaat een afdruk van de plakker, een moet, aan de voorzijde.
Restauratiematerialen dienen reversibel te zijn, d.w.z. de materialen mogen het origineel niet aantasten en dienen eenvoudig, met milde middelen, te kunnen worden verwijderd.


Slecht geïntegreerde retouche met overschildering		Wit geworden retouches, zgn. blanching


Wasplakker		"Botenlak"


Hechtpleisters		Overschildering van een baard


Parketteringen deformeren de originele drager waardoor verfdeeltjes kunnen gaan opstaan.		Doorslaan van het vernis bij een doek met een gecraqueleerde gronderings- en verflaag.


Golvende deformatie door parkettering bij een 17de eeuws paneel.		Wattenresten bij vernisafname achtergelaten in nieuw aan- gebrachte vernislaag.

Uitgebreide informatie over het schoonmaken van schilderijen is te vinden op onze website www.schilderijen-schoonmaken.nl, over oppervlaktevuil, vernissen, schade en kosten.