|
|
| |
| |
Preventieve conservering
Preventieve conservering is het verbeteren van de bewaaromstandigheden van kunstvoorwerpen om te voorkomen dat een restauratie noodzakelijk wordt.
De bewaaromstandigheden, ook wel omgevingsfactoren genoemd, zijn alle elementen die een kunstvoorwerp of een collectie omringen. Deze elementen dienen geen slechte invloed op een kunstvoorwerp of collectie uit te oefenen.
Onderschat de gevolgen van slechte invloed niet. Een groot deel van de beschadigingen die op onze website getoond worden zijn daar het resultaat van.
Er is veel onderzoek gedaan naar de ideale bewaaromstandigheden. Het is een wetenschap in ontwikkeling, nieuwe apparatuur en materialen worden ontwikkeld en komen op de markt, de materialenkennis van kunstvoorwerpen verruimd en de praktijk-ervaringen met situaties worden gedeeld. De kennis over bewaaromstandigheden verandert daardoor jaarlijks.
Natuurlijke veroudering van objecten kun je niet stoppen maar wel vertragen.
De praktijk:
Door onze ervaring met veel instellingen en particuliere collecties in depots en tentoonstellingsruimten weten wij dat de ideale omstandigheden nauwelijks haalbaar zijn. Toch is het vaak mogelijk, door het bekijken van de situatie en aan de hand van metingen, verbeteringen aan te brengen.
Op het gebied van de preventieve conservering kunnen wij advies geven voor wat betreft: klimaatapparatuur, licht, het voorkomen van biologische aantasting, het uitvoeren van (licht en klimaat) metingen, het regeneren en ijken van klimaatmeetapparatuur en behandelen schilderijen door ze verbeterd in te lijsten.
 |  |  | |  |
| lichtmeting | | ijken van thermohygrografen | | verbeterd inlijsten |
Een opsomming met voorbeelden van aantasting van schilderijen door bewaar-
omstandigheden:
schilfering - crepering - opstaande verf - craquelé en cupping - schade door verkeerd ingestelde klimaatapparatuur en/of klimaatmeetapparatuur - ontstaan van schimmels - oxidatie - schade door krimpen, uitzetten en kromtrekken (barsten) van hygroscopische materialen - blauwe waas
 | |  | |  |
| schilfering | | crepering (bluswater) | | cupping |
| |
 | |  | |  |
| blauwe waas | | schilfering door koperoxidatie | | kromgetrokken paneel |
Uitleg van problemen aan de gronderings-,verf- en vernislagen hoofdzakelijk veroorzaakt door vochtinvloeden
verkleuring - verbleken
 | |  | |  | | verkleuring blauw pigment | | verkleuring groen pigment | | verkleuring van katoen |
schroeien van de verf (b.v. door schilderijlampje) - schade door te lage relatieve luchtvochtigheid veroorzaakt door te hoge temperatuur CV - schade door brandende kaarsen in de omgeving
breken van het ophangsysteem - lijstrandbeschadigingen - moeten door vuil tussen raam en doek - schimmelgroei en aantasting door vuil - het barsten van en paneel door te strakke inlijsting
Voorbeelden van beschadigingen door slechte inlijsting
hoekplooien - versnelling vorming van ouderdomscraquelé en cupping - deformeren verfoppervlak
 | | hoekplooien |
daardoor schimmel en oxidatie (stof trekt vocht aan) - aantasting door roet van kaarsen en nicotine-aanslag - vuilspatten als kaarsvet, wijnspatten, muurverfspatten, vernevelt plantenspuitwater met plantenvoeding - moeten door vuil tussen raam en doek
 | |  | donkere vlekken, schade door
gebruik van plantenspuit | | roetaanslag door open haard
(wattenstokje met afgenomen
roet) |
insectenfecaliën - houtwormgaten(bros) - zilvervisjesvraat - vogelpoep
 | |  | |  |
| spinnen fecaliën | | houtwormvraat vanuit het spie-
raam door het doek | | zilvervisjesvraat |
aantasting op voor- en voorzijde schilderij - aantasting door "het weer"
 | |  | |  | | schimmelgroei op oppervlaktevuil voorzijde doek | | schimmelgroei uit craquelures van de verflaag | | schimmelgroei op verflaag door insecten uitwerpselen |
 | |  | |  | | schimmels op achterzijde doek en spieraam | | schimmelgroei uit vervuilde houtwormgaten | | myceliumgroei op achterzijde lijst |
aantasting door zuren uit hout (b.v. eik en spaanplaat) of karton - aantasting door weekmakers uit plastic - aantasting door oxiderend materiaal
 | |  | katoen van de omslag van een
schildersdoek aangetast door
een roestende kopspijker | | aantasting door roest |
schade door te krappe ruimte - aantasting door kasten en rekken van "zure" of oxiderende materialen - vocht en waterschade door lekkage leidingen
 | lekkage van een boiler,
aantasting en vervuiling door
rondspuitend water en opgelost
gips van gipsplaten |
tocht - grote vocht en temperatuurswisselingen - slechte isolatie, waardoor veel extra verwarmen (plaatselijke warmte en te droog klimaat) - aantasting door lekkage van dak of overstromende dakgoten - binnendringen van stof en insecten
schimmel door lekwater van
beschadigd dak
moeten door dennenaalden tussen raam en doek - deformatie door (tekst)plakkers achter op het schilderdoek - moeten door met krijt aangebrachte (veilinghuis)nummers - vandalisme - mechanische beschadigingen door slechte berging of vervoer - beschadigingen door het reinigen van objecten of in de nabijheid van objecten - schilfering en crepering door nat afnemen schilderij - schade door het oppervlaktevuil verwijderen met halve aardappels, broodkruim of stofdoek - slechte restauraties
 | |  | |  |
insmelten van noppenfolie in
vernis | | slechte berging | | deformatie door plakkers |
 | |  | |  |
krijtnummers door veiling-
huizen (achterzijde) | | moet door krijtnummers
(voorzijde) | | verfverlies door dweilen van
een vloer |
 | |  | |  |
gebarsten en opstaande verf
door inslaan spieën | | idem (achterzijde):
kapot geslagen spieën | | transport schade |
brand - diefstal - vandalisme
 | |  | |  |
brandschade aan vernis- en
verflaag | | vandalisme (viltstift bril) | | tegen schilderij omgevallen instabiele ladder |
Alle hierboven genoemde voorbeelden zijn de meest voorkomende van de door ons vastgestelde schades, ongetwijfeld zullen er nog meer zijn.
Omgaan met objecten (b.v. transport, berging, exposeren) kan veel schade veroorzaken, niets doen echter ook. Naast het conserveren en restaureren van kunstvoorwerpen is het voor het behoud en beheer van deze voorwerpen van evengroot belang dat de omgevingsfactoren geen slechte invloed kunnen uitoefenen waardoor conservering en restauratie na verloop van tijd opnieuw noodzakelijk wordt.
Algemene adviezen over het behoud en beheer van kunstvoorwerpen kunt u vinden op de pagina onderhoud en behoud van schilderijen.
|
| |
|
|
