Conserveringsmanagement

Een schilderijencollectie dient op een andere manier benaderd te worden dan een enkel schilderij. De behandelingen zijn hetzelfde, de aanpak is anders omdat het minder overzichtelijk is. Een beschrijving maken van de conditie van één schilderij met daarbij een behandelingsvoorstel en adviezen voor de bewaaromstandigheden is over het algemeen redelijk eenvoudig. Het is minder eenvoudig om een overzicht te krijgen van hoe een collectie ervoor staat en hoe deze te behouden en te onderhouden.

Naast het beheer van een collectie zoals registratie, documentatie, expositiebeleid, financiën, is er de behoudsmatige zorg voor een collectie.
Met een projectmatige aanpak brengen wij de conditionele status van uw collectie in kaart door het inventariseren van de materiële toestand van elk schilderij en de daaruit voortvloeiende conditierapporten en grafieken. Aan de hand van de uitkomsten en onze bevindingen voor wat betreft de collectie en de omgevingsfactoren wordt een advies gegeven voor het te volgen conserveringsbeleid.
Voor nog niet eerder geïnventariseerde collecties is dit tevens een nulmeting.

Een door onszelf ontwikkelde MS Access database is in staat om heldere overzichten te geven van de ingevoerde gegevens. Na het doorberekenen van de waarden geeft de database een conserverings-prioriteitenlijst in rapportvorm. De waarden die de database daarvoor gebruikt zijn de mate van materiële urgentie en het, door uzelf opgegeven, kunsthistorisch belang. Bij gelijke waarden wordt de voorkeur gegeven aan objecten die in kortere tijd te conserveren zijn.
Zie voorbeeld van de rapportage van een collectie van 175 portretten.
Ons atelier heeft voor de meeste musea in dit overzicht een preserveringsproject uitgevoerd.

Voor een gedetailleerdere omschrijving van onze collectie management procedure met overige aan het traject gerelateerde informatie gaat u naar de pagina conserveringsmanagement procedure.

Voorbeelden van rapporten en grafieken:

De volgende rapporten en grafieken zijn door de database gemaakt aan de hand van 6785 conditiebeschrijvingen van schilderijen in 55 instellingen. Hieronder bevinden zich musea, gemeenten, kerkelijke instellingen, kastelen, bedrijven, universiteiten en andere instellingen.
De materiële samenstelling, de geschiedenis en de vroegere en huidige bewaaromstandigheden zijn per schilderij zeer uiteenlopend. Het oudst gedateerde schilderij is van 1526, de recenste is van 1999.
Zie voorbeeld van een overzicht van de dragersoorten in procenten.

De grafiek toont in percentages in welke mate schilderijen aan een conserverende behandeling toe zijn. De cirkel geeft de totale collectie(100%) weer.

• Het rode gebied - zeer urgent 13%
  Het percentage van de collectie schilderijen die lijden aan actieve achteruitgang, behandeling is zeer noodzakelijk. De kwalificatie is "zeer urgent" en kan bijvoorbeeld schilfering van de verf- of gronderingslaag zijn.
  Dit betekent dat 13% van 6785 = 882 schilderijen zeer urgent behandeling behoeven.
  
• Het gele gebied - urgent 13%
  Het percentage van de collectie schilderijen waarbij achteruitgang van de conditie dreigt. De kwalificatie is "urgent". Vaak gaat het hier om een sterk vervuild oppervlak waarop schimmel zou kunnen ontstaan, of op de achterzijde van een textiele drager aangebrachte lapjes die vervorming van de originele drager veroorzaken.
  
• Het groene gebied - niet leesbaar 1%
  Het percentage van de collectie schilderijen die niet of slecht toegankelijk zijn, door bijvoorbeeld een sterk vergeeld vernis. De kwalificatie is "niet leesbaar".
  
• Het grijze gebied - geen urgentie 73%
  Het deel van de collectie zonder urgentie.

Het rapport prioriteitsvolgorde toont de urgent te behandelen schilderijen op volgorde van meest urgent tot minst urgent. De te verwachten behandelingsduur wordt in de uiterst rechter kolom weergegeven.
De in dit rapport opgenomen schilderijen zijn de schilderijen die getoond worden in het rode, gele en groene gebied van de grafiek materiële urgentie.

Dit overzicht bestaat uit 3 grafieken: conservering, restauratie en presentabel maken. Elke grafiek bestaat uit kolommen, elke kolom vertegenwoordigd een groep schilderijen. Per groep schilderijen wordt het aantal weergegeven die een bepaalde behandelingsduur nodig hebben.
Bijvoorbeeld in de grafiek Aantalconservering staat de donkerblauwe kolom voor een groep van 646 schilderijen die een behandelingsduur van 0 tot 5 uren nodig hebben. De laagste lichtgroene kolom in dezelfde grafiek staat voor een groep van 40 schilderijen die een behandelingsduur van boven de 100 uur nodig hebben.

• Conservering
  is geconstateerd verval tegen gaan.
  
• Presentabel maken
  is de meest storende elementen op een eenvoudige manier reduceren.
  
• Restauratie
  is de niet-urgente maar storende elementen behandelingen om een voorwerp in een van te voren gedefinieerde toestand terug te brengen.

Het percentage van biologisch aangetaste schilderijen in een collectie. Het gaat hier om actieve aantasting, dus de aanwezigheid van levende schimmels en houtworm.
De biologische aantasting wordt in de database apart verwerkt.
Actieve schimmels en houtworm dienen onmiddelijk bestreden te worden omdat het directe aantasting van een object veroorzaakt en omdat er gevaar voor besmetting van andere objecten in de collectie bestaat. Sommige van de op objecten voorkomende schimmelsoorten zijn zelfs gevaarlijk voor mensen.
Biologisch aangetaste objecten dienen direct geïsoleerd en zo snel mogelijk behandeld te worden. Neem zo snel mogelijk contact met ons op als u schimmel of houtworm denkt te constateren.
Een overzicht van de biologische aantasting is er ook in rapportvorm, klik hier voor een voorbeeld.